การบริหารและจัดการศึกษา
ผู้ที่ติดตามความเคลื่อนไหวทางการศึกษา โดยเฉพาะตามแนวทางของร่างพระราชบัญญัติ
การศึกษาแห่งชาติต่างก็สนใจว่า รูปแบบ การบริหารและการจัดการศึกษาในที่สุดแล้วจะออกมา
เป็นอย่างไร แม้ว่าขณะนี้การพิจารณาร่างพระราชบัญญัติของคณะกรรมาธิการวิสามัญยังไม่สิ้นสุด แต่หลักการสำคัญที่รูปแบบในเรื่องนี้ก็ออกมาค่อนข้างจะชัดเจนพอสมควรแล้ว จึงอยากจะนำรูป แบบหลักๆ มาเล่าสู่กันฟัง เพื่อว่าผู้ที่อยู่ในวงการศึกษาและผู้สนใจจะได้ศึกษา และเตรียมพร้อมสู่การเปลี่ยนแปลงซึ่งคาดว่าจะเป็นการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ในทางการบริหารและการจัดการศึกษา ของรัฐในเร็ววันนี้
แนวความคิดหลักล่าสุดจากผลการประชุมเมื่อวันที่ 3 กุมภาพันธ์ 2542 พอกล่าวได้ดังนี้
1. ให้มีกระทรวงหลักเพียงกระทรวงเดียว กำกับดูแลการศึกษาทุกระดับ ทุกประเภท
รวมทั้งการศาสนา ศิลปะและวัฒนธรรมของชาติด้วย กระทรวงดังกล่าวจะได้ชื่อว่า กระทรวงการศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม
2. กระทรวงการศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรมจะมีหน้าที่หลักๆ เพียงสี่ประการ
ประกอบด้วย
1) กำหนดนโยบายและแผน
2) กำหนดมาตรฐานการศึกษา
3) สนับสนุนทรัพยากรเพื่อการศึกษา ศาสนา ศิลปะ และวัฒนธรรม
4) ติดตาม ตรวจสอบและประเมินผลการจัดการศึกษา ศาสนา ศิลปะและวัฒนธรรม
3. กระทรวงการศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรมมีองค์กรหลักเพื่อทำหน้าที่พิจารณา ให้ความเห็นหรือคำแนะนำแก่รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม หรือคณะรัฐมนตรีสี่องค์กรด้วยกัน ประกอบด้วย
1) สภาการศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรมแห่งชาติ มีหน้าที่พิจารณา กำหนดนโยบาย
แผนการศึกษาศาสนา และศิลปวัฒนธรรมแห่งชาติ มาตรฐานการศึกษาของชาติการสนับสนุนทรัพยากร กระประเมินผลการจัดการศึกษาการดำเนินการด้านศาสนา ศิลปะ และวัฒนธรรม รวมทั้งการพิจารณากลั่นกรองกฎหมายและกฎกระทรวงต่างๆ
2) คณะกรรมการการอุดมศึกษา มีหน้าที่พิจารณากำหนดนโยบาย แผนพัฒนา มาตรฐาน การอุดมศึกษาที่สอดคล้องกับแผนการศึกษา ศาสนา ศิลปะ และ วัฒนธรรมแห่งชาติ
การสนับสนุนทรัพยากร การติดตาม ตรวจสอบและประเมินผล การจัด การศึกษาระดับอุดมศึกษา
3) คณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน มีหน้าที่พิจารณากำหนดนโยบายแผนพัฒนา มาตรฐานและหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐานที่สอดคล้องกับแผนการศึกษา ศาสนา ศิลปะ และวัฒนธรรมแห่งชาติ การสนับสนุนทรัพยากร การติดตาม ตรวจสอบ และ ประเมินผลการจัดการศึกษาขั้นพื้นฐาน
4) คณะกรรมการการศาสนา และวัฒนธรรม มีหน้าที่พิจารณา กำหนด นโยบาย
แผนพัฒนา กิจการด้านศาสนา ศิลปะ และวัฒนธรรมแห่งชาติ การสนับสนุนทรัพยากร การติดตาม ตรวจสอบ และประเมินผลการดำเนินการด้านศาสนา ศิลปะและวัฒนธรรม
4. คณะกรรมการสภาการศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรมแห่งชาติ จะมีนายกรัฐมนตรี หรือรองนายกรัฐมนตรีที่นายกรัฐมนตรีมอบหมายเป็นประธาน รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม เป็นรองประธานมีกรรมการโดยตำแหน่งจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ผู้แทน องค์กรปกครองท้องถิ่น ผู้แทนองค์กรเอกชน ผู้แทนองค์กรวิชาชีพและกรรมการผู้ทรงคุณวุฒิ มีจำนวนไม่น้อยกว่ากรรมการประเภทอื่นๆ รวมกัน กำหนดให้มีสำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษาศาสนา และวัฒนธรรมแห่งชาติเป็นสำนักงานเลขาธิการของสภาฯ ในคณะกรรมการอีกสามคณะก็จะมีสำนักงานคณะกรรมการเกิดขึ้นเช่นเดียวกัน
5. สถานศึกษาของรัฐที่จัดการศึกษาระดับปริญญาตรีถูกกำหนดให้เป็นนิติบุคคล อาจเป็นส่วนราชการหรือเป็นหน่วยงานในกำกับของรัฐ ให้สถานศึกษาระดับปริญญาดำเนินกิจการ ได้โดยอิสระ สามารถพัฒนาระบบบริหารและการจัดการที่เป็นของตนเอง มีความคล่องตัว มี เสรีภาพทางวิชาการและอยู่ภายใต้การกำกับดูแลของสภาสถานศึกษา
6. ในการบริหารและการจัดการขั้นพื้นฐานกำหนดให้มี พื้นที่การศึกษา การแบ่งพื้นที่การศึกษาให้คำนึงถึงปริมาณสถานศึกษา จำนวนประชากร และความเหมาะสมด้านอื่น รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรมแห่งชาติมีอำนาจประกาศใน ราชกิจจานุเบกษากำหนดพื้นที่การศึกษา
7. ในแต่ละเขตพื้นที่การศึกษา กำหนดให้มีคณะกรรมการและสำนักงานการศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม เขตพื้นที่การศึกษา มีอำนาจหน้าที่ในการกำกับดูแลสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน และสถานศึกษาระดับอุดมศึกษาระดับต่ำกว่าปริญญาตรี ประสาน ส่งเสริม และสนับสนุนสถานศึกษาเอกชนในเขตพื้นที่การศึกษา ประสาน และส่งเสริมองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นให้สามารถจัดการศึกษา สอดคล้องกับนโยบายและมาตรฐานการศึกษา ส่งเสริมและสนับสนุนการจัดการศึกษาของครอบครัว องค์กรชุมชน องค์กรเอกชน องค์กรวิชาชีพ สถาบันศาสนา และสถานประกอบการที่จัดการศึกษาในรูปแบบที่หลากหลาย รวมทั้งการกำกับดูแลหน่วยงานด้านศาสนา และศิลปะวัฒนธรรมในเขตพื้นที่ การศึกษา
8. คณะกรรมการศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรมเขตพื้นที่การศึกษา ประกอบด้วยผู้แทน องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ผู้แทนองค์กรชุมชน ผู้แทนองค์กรเอกชน ผู้แทนสมาคมผู้บริหารการศึกษาผู้แทนสมาคมครูและผู้ปกครองผู้นำทางศาสนา และผู้ทรงคุณวุฒิด้านการศึกษา ศาสนา ศิลปะ วัฒนธรรม ซึ่งมีจำนวนไม่น้อยกว่ากรรมการประเภทอื่นรวมกัน มีผู้อำนวยการสำนักงานการศึกษา ศาสนา ศิลปะ วัฒนธรรมเขตพื้นที่การศึกษาเป็นกรรมการและเลขานุการของคณะกรรมการ
9. กฎหมายกำหนดให้กระทรวงการศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม กระจายอำนาจการบริหาร และการจัดการศึกษาทั้งด้านวิชาการ งบประมาณ การบริหารงานบุคคล และการบริหารทั่วไปไปยังคณะกรรมการ และสำนักงานการศึกษาศาสนาและวัฒนธรรม พื้นที่การศึกษาและสถานศึกษาในเขตพื้นที่การศึกษาโดยตรง
10. กระทรวงการศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรมอาจจัดให้มีสำนักงานในระดับเหนือเขตพื้นที่ การศึกษาเพื่อมอบอำนาจให้ประสานและส่งเสริมด้านนโยบาย แผนมาตรฐาน ติดตาม ตรวจสอบ และประเมินผลการดำเนินงานของคณะกรรมการสำนักงาน และสถานศึกษากลุ่มเขตพื้นที่การศึกษา
11. ให้มีคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน และสถานศึกษาอุดมศึกษาระดับต่ำกว่าปริญญาตรีของแต่ละกิจการของสถานศึกษา กรรมการ ประกอบด้วย ผู้แทนครู ผู้แทนผู้ปกครอง ผู้แทนองค์กร ปกครองส่วนท้องถิ่น ผู้แทนองค์กรชุมชน ผู้แทนศิษย์เก่าของสถานศึกษา และผู้ทรงคุณวุฒิ ซึ่งมีจำนวนไม่น้อยกว่าจำนวนกรรมการประเภทอื่นรวมกัน อ่านมาถึงตรงนี้แล้ว ท่านรู้สึกอย่างไรบ้าง สำหรับผู้เขียนเองแล้วต้องรับว่าตื่นเต้นพอสมควร ทีเดียว นี่คือการปฏิรูปการบริหารและการจัดการศึกษาของรัฐครั้งสำคัญเชื่อมั่นว่าการศึกษาในอนาคตจะเป็นการศึกษาเพื่อคนทั้งมวลและคนทั้งมวลเพื่อการศึกษาได้อย่างแท้จริง
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น